De Nieuwe Mariabrug

Jaar 2015 - 2016
Typologie Vaste brug
Locatie Den Bosch, NL
Opdrachtgever Gemeente Den Bosch
Samenwerking Wallaard Noordeloos, Appel Advies
Projectarchitecten Syb van Breda, Nicolai Waterdrinker, Tom de Weijer

De locatie van de nieuwe Mariabrug is schitterend, met belangrijke natuur en cultuur kwaliteiten. De brug overspant de indrukwekkend diep gelegen Dommel van groene oever naar groene oever, te midden van volwassen bomen, vele overblijfselen van de vestingwerken en omringd door monumentale gebouwen en bruggen. Dit is een plek die vraagt om een zorgvuldig ingepaste brug, die zich voegt in dit rijke beeld en er tegelijkertijd nauwelijks is.

De Nieuwe Mariabrug Den Bosch

Elegant ontwerp met een knipoog naar het verleden

De Nieuwe Mariabrug Den Bosch
De Nieuwe Mariabrug Den Bosch
De Nieuwe Mariabrug Den Bosch
De Nieuwe Mariabrug Den Bosch

In onze visie is de nieuwe Mariabrug een eenvoudige én sierlijke sprong naar de overkant, zonder tussenondersteuningen. De lichte toog in het brugdek benadrukt het gevoel van oversteken, het zicht onder de brug door is ongehinderd. Wij hebben ons laten inspireren door de twee naastgelegen historische bruggen aan weerszijden: de Wilhelmina- en de Willemsbrug. Beiden zijn prachtige boogbruggen met een warme bakstenen uitstraling. Wij hebben zowel boog als baksteen ook in ons ontwerp een plek gegeven. De gekromde vellingkant aan elke kant van het dek levert zowel een slanke dekrand op, als een fraaie curve, die visueel nog wordt versterkt door het contrast tussen de robuuste betonnen onderzijde van het dek en het subtiel haaks op de toog waaierende metselwerk daar bovenop. Ook de leuning is onderdeel van het spel van togen, net als het metselwerk, roteren ook de spijlen mee met de toog van het dek, zodat ze er altijd haaks op staan. Een aangenaam in de hand liggende houten leuning met geïntegreerde LED verlichting bindt de rij spijlen aaneen. Het geheel resulteert in een zwevend en licht karakter, ondanks de forse maat van de overspanning. Dankzij een zorgvuldig buiten de looplijnen geplaatste houten lichtmast is ook bij nacht de sociale veiligheid gewaarborgd. De landhoofden zijn teruggetrokken onder het brugdek, met afgeronde hoeken, zodat ze vrijwel onzichtbaar zijn.

De Nieuwe Mariabrug Den Bosch
De Nieuwe Mariabrug Den Bosch

Techniek

De brug wordt gefundeerd op palen. Het landhoofd is van in situ beton, waarbij prefab beton zichtelementen worden gebruikt als verloren bekisting. De overspanning wordt verzorgd door getoogde prefab beton I-profielen met een lengte van 36,5 meter. De zijkant van de brug wordt afgewerkt met op maat gemaakt prefab betonnen randelementen met monoliet meegestorte metselneus voor het in het werk aan te brengen metselwerk. Hiermee kan op een economische manier en met een minimum aan dilatatievoegen een rond verloop van de vellingkant worden gegarandeerd. Het metselwerk wordt in situ op de prefab randelementen aangebracht, zodat de hoogste uitvoeringskwaliteit kan worden bereikt. De landhoofden zijn technisch pendelend uitgevoerd waarbij vervormingen door de gehele constructie middels op/neer buigen van het dek en de pendel/heipalen wordt opgenomen. Op deze manier ontstaat er een constructie die zonder (dure onderhouds en intensieve) voegovergangen kan worden gemaakt.

De Nieuwe Mariabrug Den Bosch

Duurzaamheid

De Mariabrug is duurzaam op een aantal terreinen. Allereerst is tijdens de bouw de bestaande brug niet gesloopt maar gedemonteerd en op een daarvoor geschikte plaats ‘gecrushed’. De impact op de omgeving tijdens de bouw was zo klein mogelijk: de aanleg van twee landhoofden bovenop de oever en het inhijsen van de brugdelen. Wij doen niets in het water of op de bodem van de Dommel.

Dankzij de hoge plaatsing van de landhoofden is de passage van water gebonden fauna ongehinderd, dat wordt nog verder versterkt door ons verlichtingsplan: in de leuning wordt slechts een zwakschijnende LED strip opgenomen, die op het dek schijnt. Vleermuizen en uilen worden daar niet door gehinderd. Dankzij zijn minimale volume en elegante vorm is de brug meteen omarmd door de Bosschenaren, alsof hij er altijd al was geweest.

De brug is vrijwel onderhoudsvrij: metselwerk, beton en de onbehandelde houten leuning zijn robuust, de LED strip is uit het zicht verzonken in de leuning aangebracht en daarmee voor vandalen niet interessant. Wellicht het belangrijkste van allemaal: bruggen zijn kostbare investeringen, ze moeten dus heel lang meekunnen. Daarom hebben wij voor robuuste materialen gekozen die mooi oud worden en waar vervuiling niet opvalt: metselwerk, stevige houten leuningen en antracietkleurige spijlen.

De Nieuwe Mariabrug Den Bosch